In deze blog leest u:

• Welke regels gelden voor het voeren van optische veiligheidssignalering op voertuigen, zoals zwaailampen, LED-flitsers en werklampen met flitsfunctie.
• U leest hoe het zit met de Europese normering volgens ECE R65, het verschil tussen klasse 1 en klasse 2, en wanneer dimbaarheid vereist of aanbevolen is.
• Daarnaast geven we praktische voorbeelden per voertuigtype en inzetmoment, zodat u eenvoudig kunt bepalen welke klasse het beste past bij uw toepassing.

Heeft uw signalering ECE R65 klasse 1 of 2 certificering nodig?

Bij de keuze voor een zwaailamp of flitser is het belangrijk om vooraf te bepalen in welke omstandigheden deze gebruikt wordt. De ECE R65-norm onderscheidt twee klassen: klasse 1 en klasse 2. Het verschil zit vooral in de lichtintensiteit en de zichtbaarheid bij verschillende lichtomstandigheden.

Lichtintensiteit Klasse 1

Is ontworpen voor gebruik in donkere omstandigheden, zoals ’s nachts of bij slecht zicht. Denk aan bergingsvoertuigen die ’s avonds werken, sneeuwschuivers in de vroege ochtend of voertuigen die opereren bij afwezigheid van straatverlichting. De lagere intensiteit voorkomt onnodige verblinding. Meer informatie over ECE R65 klasse 1

Lichtintensiteit Klasse 2

Deze is geschikt voor zowel dag- als nachtgebruik. Deze verlichting is krachtiger en bedoeld voor voertuigen die opereren in fel daglicht of druk verkeer, zoals strooiwagens, afzetwagens of exceptioneel transport. Klasse 2-verlichting beschikt een automatische of handmatige dimstand, zodat ze ’s nachts voldoen aan de lagere intensiteitseisen. Een flitser zonder dimfunctie kan overdag prima aan de norm voldoen, maar bij nachtelijk werk de maximale waarden overschrijden. Om conform de norm te blijven, is dimbaarheid dus noodzakelijk bij nachtelijke inzet van klasse 2-flitsers. Meer informatie over ECE R65 Klasse 2

Klasse 2 mag overdag gebruikt worden, maar is niet verplicht volgens de wet.

Maximale lichtwaarden bij dag en bij nacht

De maximale toegestane lichtintensiteit in het directe zichtveld (ongeveer binnen 10 graden rondom de lamp) overdag 1.500 candela, terwijl dat ’s nachts is beperkt tot 600 candela. Ook voor schuin zicht op de lamp (tussen 10 en 20 graden) gelden lagere maxima: overdag 1.000 candela, en ’s nachts slechts 300 candela.

Werkt u uitsluitend in donkere omstandigheden? Dan is klasse 1 voldoende. Werkt u juist overdag én ’s nachts? Kies dan voor een dimbare klasse 2-lamp. Zo bent u flexibel en binnen de toegestane lichtwaardes.

Welke klasse past bij welk voertuigtype

Voertuigtype	Gebruikssituatie	Aanbevolen klasse
Landbouwvoertuig	Werk op veld/landweg, lage snelheid	klasse 1
Mobiele kraan / bouwmachine (bouwterrein)	Alleen binnen bouwterrein	klasse 1
Industrieel intern transport	Afgesloten terrein, lage snelheid, geen verkeer buitenaf	klasse 1
Takelwagen / bergingsvoertuig	Openbare weg, snelweg, overdag	klasse 2
Mobiele kraan / bouwmachine (openbare weg)	Langzaam verkeer op openbare weg	klasse 2
Geleidevoertuig / verkeersbegeleider	Begeleiding exceptioneel transport	klasse 2
Afvalophaalvoertuig	Gemeentelijke routes, in woonwijken	klasse 2
Gladheidbestrijder / sneeuwschuiver	Slechte weersomstandigheden, vaak ’s nachts	klasse 2
Ambulance / brandweer / politie	Spoedritten dag en nacht	klasse 2
Vrachtwagen met brede lading	Verhoogd gevaar, vaak overdag	klasse 2
Landingsbaanvoertuig (luchthaven)	Beweging op luchthavens, zichtbaarheid cruciaal	klasse 2
ADR-tankwagen (gevaarlijke stoffen)	Openbare weg, continu transport van gevaarlijke lading	klasse 2

Om een ECE R65 certificaat te krijgen, moet een lamp door een onafhankelijke testorganisatie worden getest. De testorganisatie moet aantonen dat de verlichting voldoet aan de eisen van de richtlijn. Deze eisen gaan onder meer over de zichtbaarheid, de prestaties en de veiligheid van de signaalverlichting.

Een ECE R65 certificaat is geldig voor een periode van vijf jaar. Na vijf jaar moet de lamp opnieuw worden getest om te bepalen of het nog steeds voldoet aan de eisen van de richtlijn.

Eisen die gelden voor ECE R65:

• Zichtbaarheid: De signaalverlichting moet zichtbaar zijn vanuit alle richtingen, ook vanuit de verte.
• Prestaties: De verlichting moet voldoen aan bepaalde prestatie-eisen, zoals een minimale helderheid en een minimale knipperfrequentie.
• Veiligheid: De lamp mag geen gevaar vormen voor andere weggebruikers.

Wanneer mag signaalverlichting gevoerd worden?

De Europese richtlijn schrijft het volgende voor:

”Een draailicht/flitslamp mag uitsluitend op de openbare weg worden gebruikt indien dit aan de ECE R65-richtlijn voldoet.”

Uitvoering richtlijn ECE R65

De verplichting tot naleving is vastgelegd in de nationale (Nederlandse) wet- en regelgeving. Dit valt onder de regeling optische en geluidssignalen 2009.

In Nederland is het RDW (Rijksdienst Wegverkeer) de instantie die verantwoordelijk is voor de uitvoering van de ECE R65 richtlijn. Zij bepalen dus of een voertuig voldoet aan de voorwaarden om te worden toegelaten op de Nederlandse weg. In de regel is dit bij:

• Hulpverlening, repareren, bergen of wegslepen van voertuigen;
• Het begeleiden van transporten waarvoor een ontheffing is ontleend;
• Het begeleiden van militaire colonnes;
• Landbouw, bosbouw, of off-road werkzaamheden die met beperkte snelheid rijden, of door deze voertuigen getrokken aanhangers die incl. lading breder zijn dan 2,60 m;
• Het vervoer van een ondeelbare lading waarvoor een ontheffing is verleend;
• Werkzaamheden rondom, aan of op wegen, incl. sneeuwruimen en strooien van gladde wegen;
• Het verlenen van hulp op of langs de weg.
  

360 graden zichtbaarheid

360 graden zichtbaarheid bij zwaailichten betekent dat het licht vanuit alle hoeken duidelijk zichtbaar is voor andere weggebruikers, volgens de Regeling optische en geluidssignalen 2009. Dit verhoogt de verkeersveiligheid door ervoor te zorgen dat het voertuig in alle situaties goed opgemerkt wordt.

Een draailicht/flitslamp moet zo op het voertuig zijn aangebracht, dat het waarschuwingssignaal vanuit iedere positie op een afstand van 25 meter herkenbaar is. Als dit niet mogelijk is, moeten aanvullende waarschuwingssystemen (bijv. extra draailichten/flitslampen) op het voertuig worden aangebracht.

Goed voorbeeld: In bovenstaande afbeelding is te zien dat wanneer een draailicht/flitslamp 4 meter hoog op een voertuig is gemonteerd, een persoon van 1,80 meter lang de lichtstralen afkomstig van de lamp (in een hoek van -8 graden) vanop een afstand van 15,7 meter van het voertuig ziet.

Fout voorbeeld: In bovenstaande afbeelding is te zien dat het waarschuwingslicht niet vanuit elke richting herkenbaar is. In de zone van de hefkraan is de waarschuwingswerking namelijk onderbroken. In dit geval moet er óf achteraan het voertuig óf op de cabine van het voertuig een extra waarschuwingslicht worden aangebracht.

Volgens de ‘Regeling optische en geluidssignalen 2009’ is ‘360 graden zichtbaarheid‘ vereist. Dit houdt in dat ten minste één van de signaleringslampen zichtbaar moet zijn binnen een omtrek van 20 meter en vanaf een kijkhoogte van 1,5 meter.

Indien tijdens bedrijfsactiviteiten onderdelen van het voertuig zoals lading, laadkranen, windvangers of de achterklep het zicht op de flitslampen belemmeren, is het noodzakelijk om extra flitslampen of aanvullende flitsers te installeren.

De montage van de verlichtingsset dient eveneens zo uitgevoerd te zijn dat het lichtsignaal vanuit een omtrek van 20 meter waarneembaar is rondom het gehele voertuig, en vanaf een hoogte van 1,5 meter boven het wegoppervlak.

Wat als je geen ECE R65 signaalverlichting voert?

Het gebruik van niet-gecertificeerde signaalverlichting kan verschillende risico’s en gevaren met zich meebrengen, zowel op het gebied van veiligheid als van wettelijke aansprakelijkheid. Mocht er een ongeval plaatsvinden dan kan het zijn dat er controle hierop plaatsvind.

Oranje zwaailichten gebruiken op de openbare weg

Bent je van plan om een oranje zwaailicht te gebruiken op je voertuig? Dan heb je inmiddels geleerd dat deze moet zijn voorzien van ECE R65 indien u hem op de openbare weg wil inzetten.

Bij onderstaande situaties kun je oranje zwaailichten hanteren.

• Bij werkzaamheden die betrekking hebben op het wegslepen van andere voertuigen.
• Het begeleiden van transport waarvoor ontheffing is verleend.
• Bij de begeleiding van militaire colonnes
• Bij het rijden van voertuigen met een beperkte snelheid, denk aan landbouwvoortuigen.
• Werkzaamheden van de douane.

In onze blog mag je oranje zwaailichten hebben lees je alle ins en outs.

Blauwe zwaailichten gebruiken op de openbare weg

Dit is in Nederland enkel toegestaan voor:

• Weg inspecteurs (van rijkswaterstaat);
• Reddingbrigades, denk hierbij aan: strandwachten, ambulance en het rode kruis;
• Orgaantransplantatie vervoer;
• Explosievenopruimingsdiensten;
• Brandweer, zowel brandweerauto’s als helpende voertuigen;
• Undercover politie auto’s;
• Politieauto’s & ME busjes;
• Handhaving;

In onze blog mag je blauwe zwaailichten hebben lees je alle ins en outs.

Overzicht alle kleuren zwaailichten

Gebruik blauw zwaailicht

Politie, ambulance en brandweer mogen blauwe zwaailichten alleen gebruiken voor dringende taken.

Gebruik groen zwaailicht

Alleen het commandovoertuig dat hoort bij de politie, brandweer of ambulance mag groene zwaailichten gebruiken.

Gebruik geel zwaailicht

Hulpdiensten mogen gele zwaailichten alleen gebruiken om andere weggebruikers te wijzen op een bijzondere of een gevaarlijke situatie. Bijvoorbeeld als zij een auto met pech takelen. Hulpdiensten die gele zwaailichten voeren hebben geen speciale voorrangsrechten.

Lees hier meer over op de pagina van de rijksoverheid

ECE R65 in de praktijk: er kunnen kleine verschillen op nationaal niveau zijn

Hoewel signaalverlichting met ECE R65-goedkeuring volledig voldoet aan de Italiaanse wetgeving, gelden in specifieke situaties aanvullende operationele voorschriften. Dit is met name het geval bij uitzonderlijk transport, technische begeleiding en civiele bescherming, waar eisen worden gesteld aan montagehoogte, zichtbaarheid en aanvullende signalisatie zoals reflecterende borden of vlaggen.
Deze voorschriften zijn vastgelegd in de Codice della Strada – Artikel 10 (Uitzonderlijk transport) en Artikel 153 (Verlichting en signalering), evenals in het Regolamento di Esecuzione – Artikel 38.

Duitsland

Hoewel signaalverlichting met ECE R65-goedkeuring voldoet aan de Duitse wetgeving, zoals vastgelegd in § 52 van de Straßenverkehrs-Zulassungs-Ordnung (StVZO), kunnen in de praktijk aanvullende richtlijnen gelden. Dit speelt vooral bij toepassingen zoals uitzonderlijk transport, wegbeheer of civiele bescherming. Denk aan extra eisen voor montagehoogte, zichtbaarheid of aanvullende signalering. Neem bij twijfel contact op met de lokale verkeersautoriteiten of een TÜV-instantie voor specifieke toepassingen.

UK

In het Verenigd Koninkrijk is signaalverlichting volgens ECE R65 geen wettelijke vereiste, maar wordt het sterk aanbevolen als best practice. Dit geldt met name voor voertuigen die betrokken zijn bij wegwerkzaamheden, uitzonderlijk transport of civiele bescherming. Aanvullende richtlijnen, zoals beschreven in het Traffic Signs Manual – Chapter 8, adviseren onder meer een minimale montagehoogte van 1,2 meter, 360° zichtbaarheid en extra reflecterende markeringen. Voor gedetailleerde eisen is het raadzaam om de richtlijnen van de Department for Transport of lokale autoriteiten te raadplegen.

België

In Frankrijk is signaalverlichting volgens ECE R65 wettelijk verplicht voor voertuigen die betrokken zijn bij wegwerkzaamheden, uitzonderlijk transport of civiele bescherming. Deze verplichting is vastgelegd in de Franse verkeerswetgeving. Aanvullende richtlijnen kunnen specifieke eisen stellen aan montagehoogte, zichtbaarheid en extra reflecterende markeringen. Voor gedetailleerde eisen is het raadzaam om de richtlijnen van het Ministère de la Transition écologique et de la Cohésion des territoires of lokale autoriteiten te raadplegen.

Frankrijk

In België is signaalverlichting volgens ECE R65 wettelijk verplicht voor voertuigen die betrokken zijn bij wegwerkzaamheden, uitzonderlijk transport of civiele bescherming. Deze verplichting is vastgelegd in de Belgische verkeerswetgeving. Aanvullende richtlijnen kunnen specifieke eisen stellen aan montagehoogte, zichtbaarheid en extra reflecterende markeringen. Voor gedetailleerde eisen is het raadzaam om de richtlijnen van de Federale Overheidsdienst Mobiliteit en Vervoer of lokale autoriteiten te raadplegen.

Wil je advies op maat van onze specialisten, neem dan vrijblijvend contact op!

Heeft u vragen of advies nodig voor de bij specifieke vragen over de juiste zwaailampen of de montage daarvan.

Disclaimer: deze informatie is algemeen en informatief; niet bedoeld als juridisch advies. TRALERT® is niet aansprakelijk en geeft enkel specifiek advies rondom de ECE Richtlijnen.